akp: dik duramadan diklenmek / cumaları -- 992.

akp'nin yükselişi 2007 seçimleri sonuçlarıyla başladı. akp'nin bileşenleri erkene aldıkları seçimden diklenmeden dik durdular varsayıldı. 2007'den başlayarak 2010'daki anayasa değişimine değin arada "akp'nin kapatılması" yargılaması da içinde akp'ye saldırılar hep etkisiz kaldı. 2007 mayıs'ında seçimler öncesi tandoğan, alsancak ve çağlayan toplantılarına karşı 22 temmuz 2007'de: akp yüzde 46,58 oy oranı ile en yakınındaki chp'nin iki katından çok oyla seçimlerden birinci parti idi.

22 temmuz 2007 seçimleri sonrasında güveni yükselen ve akp'nin kapatılması yargılamasını da aşan akp 12 eylül 2010'da, 1982'de halkoyuyla yürürlükteki anayasayı değiştirme uğraşında, kazanılan yüzde 57,88 yüksek oy oranını, akp oyu sayarak kullanmayı sonraki gelişimlere araç yaptı. akp seçmenlerine ve akp'yle birleşik görünmekten kendi siyasiliklerine yarar umanlar, 2011 genel seçimlerinde, akp karşıtlığında zayıflık gösterdiler.

2012 abd seçimleri sonrasında akp: abd/ab düşündekilerden kopma süreci yaşadı. 2013'te gezi olayları, 2007'de önemsiz ve etkisiz sayılan yükselen akp karşıtlığının dayanağı oldu. 7 haziran 2015 seçimlerinde akp, yine tek başına birinci partiydi ama, karşısında birleşik olamayan güçlü ve çoğunluğa erişmiş bir karşıtlık gelişmişti. 7 haziran akşamı mhp, akp karşıtlığından akp'yle birlikteliği seçti. sonrasında mhp içinde akp'yle iktidar olmakla, akp'yle olmazcı ayrılanlar tartışması açığa çıktı.

2015 sonrasında akp gerilemesi mhp birlikteliğiyle durdurulur sanıldı ve zorla akp-mhp birlikteliği dayatıldı. türkiye'de dinmeyen toplumsal, siyasal gerilim iç ve dış pazar ilişkilerini zayıflatarak sürüp gitti.

tüm bu oluşumlar sürecinde akp dik duruyorum diye diklenmeyi sürdürdü. sonuçta adalet karşıtlar için ağırlaşırken, iktisadi yaşam dar ve sabit gelirliler için her geçen gün zorlaştı.

dik durmak için güçlü önderlik, güçlü yönetim gerekir. oysa akp diklenmeyi güç sayıp, güç gösterisine dönüştürmeyi sıradanlaştırdı.

günümüzde, özellikle 31 mart yerel seçimlerin sonuçlarına gçre şunu güvenle söyleyebiliriz: akp'yle adalet kalktı, kalkınmada zayıflıklar yaşanması akp'den öteye türkiye'yi de güçsüz gösterir oldu.

akp yönetimine bakılırsa akp kendi zorladığı ve ortaya çıkardığı zorlukların üstesinden gelinecektir. düzelmenin gerçeklenmesi için diklenme sonlanmalıdır ve akp yönetimi bundan uzak duramamaktadır.

diklenmenin dik durmayı esnetmekten öteye gevşettiği ve kopmaya yöneldiğini akp yönetimi geriye döndüremeden akp içinden sorgulamalar bastırılamaz olacaktır. o aşama da türkiye'de değişimin sancıları olarak yaşanacaktır.

19 nisan 2024, nyc, new york.   

siyasette bölünmeden bölme uğraşı / cumaları -- 991.

türkiye'de yerel seçimler genel seçimler odağında ve yoğunluğunda yaşandı. kısacası, bir yıl içinde türkiye'nin genelinin ve yerelinin siyasi seçmeleri açıkta oylandı.

türkiye'nin nüfus yoğunluğu yüksek yörelerinde chp'nin çoğunluğu sarsılmadan korundu ve arttı. akp'nin, daha doğrusu akp-mhp birlikteliğinin ise az nüfuslu iç anadolu kıyıların ardındaki değişmez görünen çoğunluklarında durdurulamayan gerilemeler yaşandı.

türkiye genelinde akp oylarının azalmasının en belirgin değerlendirilmesi ve anlatımı akp'den kopuşun seçimlere uzak kalışıdır. oy kullanmayan seçmen çoğunluğunun 2002 sonrası çoğunlukla akp'yi oylayanlar oduğu da yadsınamaz görünüyor.

chp'nin öne çıkışının ve birincil konuma yükselişinin: üst düzeyde siyasal birlikteliklerden çok, seçmenler katında "kendiliğinden" oluşmuş toplaşma olduğu da görülen gerçekliktir.

akp'nin ve akp-mhp birlikteliklerinin ikincil konuma gerilemelerinin nedeniyse seçmenlerin akp-mhp üst düzeyindeki yönetimlere/yöneticilere tepki olduğunu güvenle söyleyebiliriz.

akp'nin sorunu açıktır: akp'den kaçış var ve akp'yle ortaklaşacak, birlikte olacak siyasilikler yok. akp'yi 2002'den 2015'e tek başına önde götüren geleneksel ortayolcuları, islamcı örgütlenmeler, yerellerde özerklikçi kürt seçmenler ve nicelikleri az, niteliksel üstünlük taslayan ulus-devlet karşıtları birlikteliği çoktandır bölünmüştür. 

akp'de ilk kopanlar ulus-devlet karşıtlarıyla, yöresel özerlikçiler olmuştur. 2015'te yaşanan bu bçülünme anında kendilerini "devlet koruyucuları" varsayan/gösteren mhp'yle doldurulmuştu. öyle görünüyor ki: akp'den uzaklaşanların yerini dolduran mhp seçmenleri de, akp seçmenleri de akp-mhp birlikteliğinin sürdürücülüğüne tepkilerini sonunda akp-mhp'den uzaklaşmada görmektedirler. akp-mhp birlikteliğine tepkiciler bundan sonrasında salt mhp içinden değil; akp içinden de seslerini/sorgulamalarını yükselteceklerdir. akp-mhp hem kendi içlerinde, hem de birlikteliklerinde sarsıntılıdırlar. bu sarsıntıları bölünmeler izler mi ya da bölünme önlenebilir mi?

akp-mhp birlikteliğinin toplumsal katmanlardan yanına çekeceği yeni seçmen kitlesi kalmadıkça eşzamanlı karşıtı chp'nin birlikteliklerle çoğalmasına saldırıyor. geleneksel olarak ikili sürüyor saldırılar: bir yandan yörede kıstlı kalmış yerelliklerin büyük kentlerdeki iç göçlerle yığılmalarının chp'yle birlikteliklerini önleyici saldırılar durmaksızın sürerken; öte yandan da, akp-mhp birlikteliğinden kopanlara çekim odağı olmasını önleyici saldırılar aralıksız sürüyor.

14-28 mayıs genel seçimleri de, 31 mart yerel seçimleri de benzer işledi. altılı masa akp'nin çekim alanı olmadığından öteye, dem seçmenleri de, chp seçmenleri de chp'de yığılmalardan korkusuz davranmalarını sürdürdüler. kısacası, akp'den, mhp'den ve akp-mhp'den kaçışlar sürüyor ve kaçanlar, gidenler de chp'ye yönelmekte korkusuzlar.

bundan sonrası nasıl gelişir? akp-mhp bölünmeden sürdürülebilir mi? chp'ye yönelenler chp'nin içini değiştirirken chp'de bölünmeler yaşanır mı? olabilir, olacaktır da.

akp-mhp chp içindeki yeni uzlaşım birlikteliği olan özgür özel, ekrem imamoğlu ve mansur yavaş uzlaşım ve uyumunu bölmekte her gün yeni bir saldırı yapacaklardır. benzer biçimde chp de erdoğan ile bahçeli arasında kuşku ve karşıtlık geliştirici olacaktır.

iki yan için de araç ve amaç açıktır: kendi içinde bölünmeden karşıtlarını bölme siyaseti. siyasetin bu temel değişmezi yakın geleceğin belirleyicisi olacaktır.

12 nisan 2024, college station, texas.  

türkiye'de 2024 yerel seçimlerinde birinci parti chp olmuştur ve bu önemlidir / cumaları -- 990.

türkiye'de aylar süren yerel seçimler süreci 31 mart'la sonlandı. son aşama seçimler de, sayım da öncekilerden olgunca, sakince ve düzgün yaşandı. sonuçlar akp-mhp ve nice küçük siyasiler için istenmeyen biçimde sonuçlanırken, chp için sevinç ve umut kaynağı oldu.

seçimler süresince yaşanmayan coşku, sayımların hızla ilerlemesiyle chp adaylarına, yönetimine seçmenlerine sevinç ve coşku getirdi. seçimlerde chp düzeyinde olmasa da sevinen ikinci siyasilik de "yeniden refah partisi(yrp)" oldu.

sayımların chp'yi öne çıkarmasıyla chpliler tüm kazanılan yörelerde ve özellikle ankara, istanbul ve izmir'de mansur yavaş, özgür özel, ekrem imamoğlu ve cemil tugay'ın konuşmaları güçlü ve kapsayıcı oldu. önceden hazırlanmışçasına ve eşgüdümü tasarlanmışçasına ortak olarak şunu söylediler: seçimlerin kazananı yok; seçimlerde yenilen yok.

chp başkanı ve üç büyük kentin belediye başkanlarının konuşmalarında kazanan da, yenilen de yok denmesi anlamlıdır. 2002'den bu yana ben/biz söylemiyla kazanımları yüceltici ve ötekileri dışlayıcı, aşağılayıcı ve küçümseyici söyleme güçlü bir tepkiydi konuşmalar. öncelikle bir değil, çok önderli uyumluluk çarpıcıydı.

insanlar, toplumlar, siyasilikler iki durumda doğrularını artırırlar ya da çokça eksiltirler: 1. kazanımlarında ve 2. yenik konumlarında. kazanımlarını abartarak çevrelerinin üstüne çıkarak karşıtlarının zor anlarında aşırı sevinç ve "böbürlenme" yanıltıcıdır; artırıcı işlevi olmaz. öteki türlüsü de önemlidir: yenilgilerinde hüzünlerini karşıtlarının kural dışılıklarıdan olduğu sapmasında daha da eksilirler.

özel'in, yavaş'ın, imamoğlu'nun ve tugay'ın neredeyse benzer anda, birbirleriyle çakışan zaman diliminde ayrı ayrı birleştirici, kapsayıcı konuşmaları alışılmadık, gelenek dışı ama, yerinde olmuştur.

sayılarla ve nicel göstergelerle 31 mart seçimlerindeki chp kazanımlarını uzun uzun değerlendirmek zor değildir. chp'nin kazanımlarının nedenleri konusunda da çok söz edilebilir en öneml gösterge türkiye genelinde chp'nin tartışmasız birinci parti olduğudur. akp'nin de 2002'de başlangıçtaki konumuna gerilemesidir. 2019'da kazanılan chp konumundan geriye düşülmediğinden öteye yeni kazanımlar çok çok önemlidir. bursa, balıkesir, manisa ve denizli kazanımları geçici değil kalıcı olacaktır. chp uzun süredir siyasi olarak olmadığı yerlerde kazanan ve oy artışlariyle birinci parti olurken akp'nin kazandığı yerlerde de oy yitirmesiyle kazanımları türkiye'nin geleceğini yönlendirici güçte geliştirici umutlanmaları getirmiştir.

chp'nin yetkili sözcülerinin doğru ve yerinde öngörülerle "kazanan yok, yenilgi yok" söylemi kapsayıcı, birleştirici ve yatıştırıcı işler mi? bu sorunun olumlu/olumsuz yanıtı yakın geleceğin belirleyicisidir. chp'nin kazanımlarını yoksayıcı, akp'nin, akp-mhp'nin yenilmezliğini sürdüreceklerini öngören kuşkulu ve hele hele korkulu değerlendirmeler değildir.

doğaldır ki: 31 mart sonuçlarıyla kazanan chp'dir, geride kalanlar da akp'dir, akp-mhp'dir. değişik nedenlerle yrp oy kazanımları da önemlidir. yrp için değerlendirme yapmak için önyargılarımız dışında erkendir demeliyiz.

31 mart seçimlerinin ortaya çıkardığı yeni türkiye haritası sonraki genel ve yerel seçimlerde kararlılığını korur ve sürekliliğe dönüşür mü diye sormaktan çok kararlılıkla süreklileştirmek için birliktelikleri güçlendirmek gereklidir.

akp'nin tbmm'deki ve türkiye'deki çoğunluğu ilk kez seçmenlerin oy darbesiyle sarsılmıştır. akp de, sonunda içinde tartışılacaktır ve içinden sorgulanacaktır. akp'deki iç tartışma ve yeniden kurgulanma da türkiye'nin yakın geleceğinin ikinci belirleyeni olacaktır.

türkiye tek partili çoğunluk evresini geride bırakmıştır ve iki partili, çok partili bir geleceğe erişileceğinin eşiğini aşmıştır. zorlu yılların niteliği değişime uğruma yolunda yeni zorlukların eşiğinden atlamıştır. yeni zorluklar da aşılan eşikten geriye dönmeden yürünecektir.

5 nisan 2024, college station, texas.  

türkiye'de yerel seçimler sınavı / cumaları -- 989.

iki gün sonra 31 mart ve türkiye'de yerel seçimlerin son aşaması yaşanacak. ne olur? kötümserler ne olacak ki diyenlerdir. iyimserler ise sessizce olmasını istediklerinin olacağını içinden geçirirler. çoğunluk ise oylarını çoktan belirlemişlerdir ve gider oylarını kullanırlar.

yerel seçimler büyük sınavdır. kimler için? birinci ve ikinci aşamalarda parti yönetimi ve partililer ile sahada kazanmak için uğraşanların sınavıdır. şimdilik bildiğimiz birinci ve ikinci aşamalar sessiz ve coşkusuz geçti. son aşamada sınavda olanlar açıktır: yurttaşlar, seçmenler ve halk.

söylenenler söylendi. sıra oylamada ve sayımlardadır. sınav sırası yurttaşlarda, seçmenlerde ve halktadır.

31 mart 2024 sınavından da sessizce ve güvenle geçilmesi istenendir. bugünden görülen ve söylenebilecek de sıradışılıklar ve aykırılıklar belirleyici olmayacaktır. seçimlerde yolsuzlukların olması akp için yararlı olmaz. 31 mart seçimlerinden öteye 2002 sonrası tüm seçimler olağandışı kazanıldı yargısı akp'ye tarihsel olarak kazınır.

bugün ne olur sorusuna yanıtlar önyargılarla beklentiler olur. seçmen davranışları kolay değişen değildir. zaman içinde değişimler ve yeni odaklar oluşur ama, altüst oluşlar azdır. olmaz değil ama, sıkça yaşanır değildir. 31 mart  yerel seçimlerinde de beklenen: önceki 2019'a göre, 14-28 mayıs 2023'e göre büyük değişimler olmayacağıdır.

adı üstünde "yerellerde" beklenmedik, sıradışı, üst yönetimleri aşan toplulaşmalar yaşanır mı? yurttaşlar, seçmenler özgürce oy verme yetisinde olan toplumlarda olandır. türkiye'de yurttaşlık bilinci özgürce oy verme yetisinde özlenen düzeyde değildir. bulunduğu yörenin egemenlerine aykırı isyancı tepkiler ve seçmeler beklenmemelidir. partililerin ve yerelliğin içindeki denetim ve yönlendirmeler süreklilik gösterir. değişimler, yer değiştirmeler büyük kentlerde de az görülendir. yurttaşlar seçmen olarak özgürce oy kullanırlar ama, seçme eğilimleri önceden belirlenmiştir ve bağımsızlık zordur.

31 mart 2024 yerel seçimlerin değişik özelliği açıktır: "kendi başınalık" diye bir seçme tüm partiler için  uygulamadadır. uzun süredir daha çok, en azından görünürde, "birliktelikler("ittifaklar") geçerliydi. seçmenler partililerinin dayattığı birliktelikleri oyladılar mı? oyladılar varsayıyoruz ama, geçerli olanı bilmiyoruz.

bu kez de kendi başına dayatmasında partililerinin dayatmalarına göre mi oylamalar yaşanacaktır? bu soruya yanıtımız ikili olmalıdır: 1. evet partililerin dayatmasına ve istemine göre oy verilirse "yenilgiler" sonrasında parti yönetimlerinde sarsıntı beklenmelidir; 2.görünürde "kendi başınalık" ama, yeraltından birliktelik oluyorsa parti yönetimlerinde sarsıntı ve sorgulama uzun döneme yayılır.

seçimleri belirleyecek olana sıraladığım genellemeler dışında "ortada" konuşulanlara göre yaklaşırsak ne olur sorusuna yanıtımız ne olur? akp-mhp yönetimleri için beklenti ve sorun açıktır: yıllardır süregiden ve seçmen kitlesi dağılmadan süreklilik gösteren "saadet partisi" yanında "yeniden refah partisi" çıkmıştır. bu partiler akp'den kopanların deva ve gelecek partilerinden daha çok ürkütücü görülmektedir akp-mhp yönetimlerinde. gerçekten seçimlerin sonuçlarını etkileyecek düzeyde toplanma olacak mı "yrp" odağında? olursa seçimler sonrası akp'de sorgulama ve karışıklık kaçınılmazdır.

benzeri biçimde mhp'den, neredeyse, yarıya yakın kopma gerçeklemiş "iyip" yanında "zafer partisi" seçimlerin sonuçlarını değiştirecek düzeyi bulurlar mı? bu durum da mhp'yi karıştırır.

chp için de yerel seçimlerde "kendi başınalık" chp seçmenlerinin istediğidir ama, getirisi olmayacaktır. ayrıca, "götürüsü" olursa chp yönetimi sarsılmaz ama, altüst olacak karmaşa yaşar.

geriye ne kalıyor? "dem" birliktelikler kurdu mu?açıktan kuramadığı açıktır ama, büyük kentlerde kurulduğu varsayımı akp-mhp'nin seçimler süresince söylemlerinin dayanaklarından oldu. seçimler yaklaşınca "dem" yöresinde uzun süredir açıkta görülmeyen leyla zana akp'ye sevecen demeyelim ama, "zeytin dalı" diye anılan bir istekte bulundu.

akp'nin tepkisi de, "terör" bağlantısı olmayanlarla olur anlamında olumlu yaşandı. bu karşılıklı etkileşim seçimlerde seçmeleri/seçmenleri etkiler mi? etkilerse, seçimler sonrasında "dem"de kargaşa ve altüst oluş kaçınılmazdır. leyla zana yöre adına mı, "dem" adına mı açıktadır? leyla zana dem ile yörede ya da yöre dışında mı tartışmalıdır?

31 mart seçimleriyle aylardır süregelen sorular ve sorgulamalar tümden yanıtlanmasa da yurttaşlar, seçmenler ve halk sınavdan başarıyla mı geçecek?

29 mart 2024, college station, texas.   

türkiye'de yerel seçimlerde değişim olmazsa / cumaları -- 988.

türkiye'de 31 mart 2024 yerel seçimlerinin son aşamasına az kaldı. adayların belirlenme ve kamuya açıklanma süreci olağanın dışında yaşanmadı: partilerine küsenler, uzaklaşanlar, ayrılanlar, karşıya geçenler her zaman olduğundan ne çoktu, ne de az oldu. ikinci aşamaya geçişle birinci aşamanın eksileri geçici de olsa unutulur görünüyor. son aşama seçim günü yaklaştıkça toplulaşma yaşanır görünüyor.

her seçimde benzeri yaşandığı bilinen anında suçlama ve sesini yükseltmeler 31 mart 2024'e kaldı. seçim sonuçlarıyla iki tür tepkiye uzak durmak gerekir: 1. ben demiştimci, ben biliyordumcu tepkiler ile 2. bundan böyle seçimlerin önemi kalmamıştır. bu iki yaklaşıma da uzak durmak siyasette temel alınmalıdır.

31 mart günü de önceki birinci, ikinci aşama günleri benzeri coşkusuz ve sessizce yaşanır mı? seçimleri çaldılar diye ortalığı kalkışmaya sürüklemek isteyenler olabilir. ya da, seçimlerde bekledikleri sonucu alamayanların, seçim sonuçlarını sayım yozlaşmalarıyla uzatarak, kuşkulu davranışları yaratıcı görüntüler, belgelendirmeler de yayılabilir. bunlar seçimlerin sonuçlarından öteye "seçim" olgusuna dayalı demokrasi anlayışını da zorlaştırır. "olacağı buydu" yaklaşımının katılımcısı olmamak gerekir.

seçimleri yönlendirme ve çarpıtmalar, ancak ve ancak, iktidar gücüyle olur. akp-mhp öyle bir duruma düşerse, salt, 2024 seçimlerini yitirmez. tüm seçimlerdeki çoğunlukları ve iktidarları yerle bir olur. olgunlukla ve inandırıcı biçimde seçimlerin sonuçlarına katılmak baskısı akp-mhp için zorunludur. akp-mhp karşıtlarının seçimleri saptırması bugünkü konumda zordan öteye olanaksızdır. onlar yapar biz yapmayız değildir sorun. yapılmasını önleyememek güçsüzlüğüdür ya da yapmayı güç gösterisi sanmak yanılsamasıdır.

seçimlerde çalma olgusunda en zorlu yan: kendileri değil de, onlar adına, onlar yapmış görme/gösterme çabaları olur. akp-mhp her anlamda seçimi çaldılar kabarışlarını dindirmede gecikme ve çarpıtma durumu güçsüzlük yaşatmış olur. türkiye'de seçime katılma ve seçimlere inanış zayıflar. akp-mhp birlikteliğinin seçimlerin güvenliğini sağlama sorumluluklarını yerine getirmeleri akp-mhp için, türkiye için önemli olacaktır.

seçimler ve sayımlar güvenli ve gecikmesiz yaşanacağını varsayarak ne diyebiliriz? akp-mhp'nin 2019 sonuçlarını aşması akp-mhp'ye oy vermeyenleri ürkütür mü? bu sonuca hazırdır akp-mhp karşıtları. bu durum değişmezliktir türkiye genelinde. akp-mhp süregider.

akp-mhp'nin 2019 sonuçlarından geride kalması beklenmeyendir. o sonucun yaşanmasında akp-mhp yaşamadıkları sorunla başetmek zorunda kalırlar. o da şudur: akp ve mhp içinde bastırılmış sesler ve kişiler seslerini çıkarma ve ortaya çıkmayı denemek için güven kazanırlar.

değişim her seçimde beklenendir ama, gerçeklenmesi çokça yaşanan değildir. türkiye değişmezliğe alışkındır. türkiye'nin hazır olmadığı açıktır: değişmezlik. 31 mart 2024 seçimlerinin önemi de değişmezliğin değişime uğrayıp uğramayacağıdır. türkiye akp-mhp gerilemesine hazırlıklı, umutlu değilse de, yaşanırsa, uyarlanmakta gecikmez.

22 mart 2024, college station, texas.  

türkiye yerel seçimlerde yerelden çok genele odaklı / cumaları -- 987.

türkiye'de yerel seçimler yolunda yerelden çok türkiye geneli konuşuluyor. siyasi parti başkanları yerel yönetim adaylarından çok daha öndeler. bir anlamda, yerel yönetimler, partilerin başkanlarının adayı görünümündeler. bu durum yerel yönetimlere aday olanlarca sorun olmuyor ya da siyasi parti başkanları bu durumu görevleri olarak yaşattıkları varsayımındalar. akp-mhp parti başkanları chp ile, dem'le, iyip'le, yrp ile uğraşmayı, söz yarıştırmasını zorunlu görüyorlar, gösteriyorlar.

akp-mhp açısından bakarsak durumun açıklaması kabaca ikilidir diyebiliriz: 1. adaylarına güvenleri yetersiz; 2. yerel seçimlerde 2019'dan geriye düşseler sorgulamaların kendilerine yöneleceği kuşkusuyla korkusundalar. akp-mhp başkanlarına sorsanız: türkiye akp-mhp karşıtı siyasilerin kazanımıyla "varoluşsal(onlara göre "beka")" sorunlarla karşılaşır. ayrıca, büyük başarı kazanacak adayların akp-mhp başkanlıklarının geleceğinde güçlü olmamasının önünü almak. akp-mhp başkanlarını sorgulasanız: onlar yukarıdan aşağıya tek yürek ve tek yumrukturlar.

ikinci büyük sorun da: yerel yönetimlerde başarı algısı yurttaşların, özellikle büyük kentlerde, gündelik yaşamlarının çözümü, savunma sanayiinde küreselde yükselmek, köprüler, tüneller, yüksek yapılarda yığınları toplulaştırmaktır. ulaşım çözümlerinin yeni ulaşım olanaklarıyla yeni yığılmaların odağı olduğunu sorun olarak bilseler de, görseler de çözümleri değişmiyor.

ayrıca, türkiye'nin "deprem" olgusu da, bir korku ve korkutmaca olarak yeni ya da yeniden yapılaşmanın çözümü olarak yineleniyor. bir yığın "deprem uzmanı" da yaşanan, yaşatılan "deprem" korkusu/korkutmacası ile gündelikten uzak değiller.

akp-mhp yerel seçim çalışmalarını "saldırı" olarak kurgulayıp eyledikçe chp başta olmak üzere akp-mhp karşıtları da benzeri biçimde tepkici olarak "savunma" konumundalar. görünürde, akp-mhp sözcüleri, 2015'den bu yana, seçim kazanmanın gücüyle akp-mhp'nin varoluşunun güvencesi ve sürekliliğinin dayanağı olarak eksilmeden canlı tutuluyor. akp-mhp için seçimi kazanalım da algısı, anlayışı temeldir. 2002'den 2015'e değin akp'nin genelde, yerelde, halkoylamalarında seçim anlayışı neyse; 2015'den bu yana da değişmeden ve akp-mhp birlikteliğiyle birbirine dayanarak benzerdir.

akp, 2002'den bu yana kurduğu ve koruda siyasi birliktelikleri kendince doğrusu ve geçerli sayarken karşıtlarının birlikteliklerini önlemekten öteye suç ve eksiklik olarak göstermekten uzak durmuyor.

siyaset birliktelikler(geleneksel deyişle "ittifaklar") ile oluşur. "birlikte" olmayı kendine hak sayarken karşıtlarının oluşumlarını suç olarak görme/gösterme kargaşa yaratıyor. birliktelikler doğaldır ve açıktan yapılması doğrusudur. oysa, birlikte olmayı suç olarak göstermek baskısından açıktan birliktelikler olmuyor ve varolsa da güç oluşumunu getirmiyor.

sonuçta, 2024 yerel seçimleri de, önceki benzerlerini aşamadı ve yenilikler getirmesi de beklenmiyor. bir tür "temcit pilavı" sunuluyor ve bu da seçimlerden soğutuyor, uzaklaştırıyor seçmenleri. böyle olmaması gerekirdi, gerekir.

15 mart 2024, college station, texas.  

türkiye'de yerel seçimlerle değişim olur mu? / cumaları -- 986.

yerel seçimlerle değişim özlemek doğaldır ama, ya değişim olmazsa? 14-28 mayıs 2023 seçimleriyle varılan sonucu biliyoruz: türkiye'de değişim olmadı. yerel seçimler yolunda çalışmalar partiler katından partililer katına indi. seçmenler katına varışa da yaklaşıyoruz.

14-28 mayıs seçimleriyle akp-mhp bitecek/sonlanacak beklentileri gerçeklenmedi. 14-28 mayıs seçimleri bir yanda "o gitsin de" algısı ve beklentisiyle yaşandı; karşıtları yanındaysa "o sürsün de" anlayışıyla kenetlenildi. sonuçta gitmeliden gidebilirdi yaşandı ve gitmedi.

31 mart seçimleri yerel seçimler olmasına karşın "o gitsin de" cephesi dağınıktır; karşı yanda "o kalsın da" cephesi, neredeyse, tek ağızdan, tek yetkiliyle "onlar ve biz" birlikteliğindedir. neden? akp'nin, akp-mhp'nin geleceği 2019 sonuçlarından aşağılara ve gerilere düşmeme baskısındadır. akp-mhp yerel seçimlerde istediğini almak için, hep kazanan yoldan ileriliyor ve yerel seçimleri genel seçim havasında karşısındakileri aşağılamayla küçümseyici söylemle karşıtlık gerilimini sürdürüyor. akp'nin tek sözcüsü ve yetkilisi günboyu: "o ve karşısındakiler" tekerlemesinden uzak duramıyor. bir yandan gitmeyeceklerinden aşırı güvenle, gidebilirler korkusuyla durmaksızın saldırılarını arttırarak yinelemeyi sürdürüyor.

doğal olarak akp karşıtı chp başkanı ile istanbul belediye başkanı da ona karşı söz yarışından eksik kalmıyorlar. sanılır ki: 2019 istanbul büyük şehir belediye seçimlerinde ikinc aşamanın yenilenmesindeyiz. yine sanılıyor ki: istanbul'u almak-vermek savaşı yapılıyor.

çok açıktır ki: akp istanbul'u alırsa yerel seçimler akp için kazanılmış olacak ama, istanbul'u alamazsa türkiye salt istanbul değildir ve yine birinci partiyize dönülecektir. chp için durum değişiktir: istanbul'da imamaoğlu kazanırsa, chp'de iç tartışma ötelenecek; imamoğlu yitirirse chp yeniden yönetim ve yön tartışmasıyla arayışın içine kapanacak.

öyle görünüyor ki: 2019'a göre değişim en az beklenen olmalıdırı güvenle söyleyebiliriz. 2024 yerel seçimlerinden değişim beklemek anlaşılır da, olmazsaya partililer ve türkiye hazır mı? yine gitmediler; gitmezler, gitmeyecekler nasıl bir siyasi ve toplumsallığa dönüşür. bilen yok; düşünen az.

olası değişimlere göre ilk sarsıntıyla yeniden toparlanma ya da dağılma anlaşılır da "değişmezlik" durumunda karşılıklı "nefret" durulur mu?

türkiye'de yirmi yıldır dinmeyen, durmayan karşılıklı "nefret" durmaz; durduracak siyasi anlayış yoktur. türkiye'de değişim yerelden genele dönüşür mü? olası değişim o sonuca evrilir. oysa değişmezlik ise: önce karşılıklı "zafer" gösterisinden sonra, siyasette karşlıklı nefret sürekliliğini korur.

türkiye değişimsiz ve karşılıklı "nefret" siyasetiyle nereye varır? bugünden söylenebilecek açıktır: değişim isteği vardır da; değişim umudu yoktur.

8 mart 2024, college station, texas.