türkiye'de aylar süren yerel seçimler süreci 31 mart'la sonlandı. son aşama seçimler de, sayım da öncekilerden olgunca, sakince ve düzgün yaşandı. sonuçlar akp-mhp ve nice küçük siyasiler için istenmeyen biçimde sonuçlanırken, chp için sevinç ve umut kaynağı oldu.
seçimler süresince yaşanmayan coşku, sayımların hızla ilerlemesiyle chp adaylarına, yönetimine seçmenlerine sevinç ve coşku getirdi. seçimlerde chp düzeyinde olmasa da sevinen ikinci siyasilik de "yeniden refah partisi(yrp)" oldu.
sayımların chp'yi öne çıkarmasıyla chpliler tüm kazanılan yörelerde ve özellikle ankara, istanbul ve izmir'de mansur yavaş, özgür özel, ekrem imamoğlu ve cemil tugay'ın konuşmaları güçlü ve kapsayıcı oldu. önceden hazırlanmışçasına ve eşgüdümü tasarlanmışçasına ortak olarak şunu söylediler: seçimlerin kazananı yok; seçimlerde yenilen yok.
chp başkanı ve üç büyük kentin belediye başkanlarının konuşmalarında kazanan da, yenilen de yok denmesi anlamlıdır. 2002'den bu yana ben/biz söylemiyla kazanımları yüceltici ve ötekileri dışlayıcı, aşağılayıcı ve küçümseyici söyleme güçlü bir tepkiydi konuşmalar. öncelikle bir değil, çok önderli uyumluluk çarpıcıydı.
insanlar, toplumlar, siyasilikler iki durumda doğrularını artırırlar ya da çokça eksiltirler: 1. kazanımlarında ve 2. yenik konumlarında. kazanımlarını abartarak çevrelerinin üstüne çıkarak karşıtlarının zor anlarında aşırı sevinç ve "böbürlenme" yanıltıcıdır; artırıcı işlevi olmaz. öteki türlüsü de önemlidir: yenilgilerinde hüzünlerini karşıtlarının kural dışılıklarıdan olduğu sapmasında daha da eksilirler.
özel'in, yavaş'ın, imamoğlu'nun ve tugay'ın neredeyse benzer anda, birbirleriyle çakışan zaman diliminde ayrı ayrı birleştirici, kapsayıcı konuşmaları alışılmadık, gelenek dışı ama, yerinde olmuştur.
sayılarla ve nicel göstergelerle 31 mart seçimlerindeki chp kazanımlarını uzun uzun değerlendirmek zor değildir. chp'nin kazanımlarının nedenleri konusunda da çok söz edilebilir en öneml gösterge türkiye genelinde chp'nin tartışmasız birinci parti olduğudur. akp'nin de 2002'de başlangıçtaki konumuna gerilemesidir. 2019'da kazanılan chp konumundan geriye düşülmediğinden öteye yeni kazanımlar çok çok önemlidir. bursa, balıkesir, manisa ve denizli kazanımları geçici değil kalıcı olacaktır. chp uzun süredir siyasi olarak olmadığı yerlerde kazanan ve oy artışlariyle birinci parti olurken akp'nin kazandığı yerlerde de oy yitirmesiyle kazanımları türkiye'nin geleceğini yönlendirici güçte geliştirici umutlanmaları getirmiştir.
chp'nin yetkili sözcülerinin doğru ve yerinde öngörülerle "kazanan yok, yenilgi yok" söylemi kapsayıcı, birleştirici ve yatıştırıcı işler mi? bu sorunun olumlu/olumsuz yanıtı yakın geleceğin belirleyicisidir. chp'nin kazanımlarını yoksayıcı, akp'nin, akp-mhp'nin yenilmezliğini sürdüreceklerini öngören kuşkulu ve hele hele korkulu değerlendirmeler değildir.
doğaldır ki: 31 mart sonuçlarıyla kazanan chp'dir, geride kalanlar da akp'dir, akp-mhp'dir. değişik nedenlerle yrp oy kazanımları da önemlidir. yrp için değerlendirme yapmak için önyargılarımız dışında erkendir demeliyiz.
31 mart seçimlerinin ortaya çıkardığı yeni türkiye haritası sonraki genel ve yerel seçimlerde kararlılığını korur ve sürekliliğe dönüşür mü diye sormaktan çok kararlılıkla süreklileştirmek için birliktelikleri güçlendirmek gereklidir.
akp'nin tbmm'deki ve türkiye'deki çoğunluğu ilk kez seçmenlerin oy darbesiyle sarsılmıştır. akp de, sonunda içinde tartışılacaktır ve içinden sorgulanacaktır. akp'deki iç tartışma ve yeniden kurgulanma da türkiye'nin yakın geleceğinin ikinci belirleyeni olacaktır.
türkiye tek partili çoğunluk evresini geride bırakmıştır ve iki partili, çok partili bir geleceğe erişileceğinin eşiğini aşmıştır. zorlu yılların niteliği değişime uğruma yolunda yeni zorlukların eşiğinden atlamıştır. yeni zorluklar da aşılan eşikten geriye dönmeden yürünecektir.
5 nisan 2024, college station, texas.
