chp ve özgür özel büyük sınavın eşiğinden nasıl atlar? bilemeyiz. bildiğimiz şudur: chp akp'ye elini vermiştir. chp ve özgür özel kolunu kaptırmadan akp'yle uzlaşabilir mi?
chp'nin akp'nin elini tutmasını istemeyenlerin çoğunluğu chpliler olacaktır. akp'nin chp'yle uzlaşımına akp'li tepki olmaz ama, chp'li ve chp cephesinden tepkiler çok olur; olacaktır.
31 mart akşamı yerel seçim sonuçlarıyla güç kazanmış özgür özel ve ankara, istanbul ve izmir belediye başkanları ortaklaşa ya da uyumlu biçimde: seçimlerin kazananı ve yitireni yoktur dediler. chp'nin akp'yle uzlaşıma elverişli el uzatmasıydı bu açıklamalar ve değerlendirmeler.
doğal olarak chp'nin akp'yle uzlaşım için elini vermesine tepki chp dışından mhp ve dem'den gelecektir. chp ve akp olası tepkilere karşın biraraya gelmeyi sürdürürler mi? bilemeyiz. bildiğimiz açıktır: chp akp'ye elini vermiştir ve akp de chp'nin elini tutmanın ötesinde chp'nin kolunu da kapmak isteyecektir.
chpliler bu el vermenin chp'ye yararı ne olur bilmiyorlar. akp'nin chp'nin elini tutmasının akp yanında mhp'den kopmaya neden olup olmayacağını zaman gösterecektir. bildiğimiz şudur: mhp anayasa değişimi yanlısı olmadığını sezinletmiştir. akp ise, genel ve yerel seçimler sürecinde neredeyse tüm yumurtalarını "anayasa değişimi" sepetine koydu.
akp'nin anayasa değişiminden umarı nedir ya da anayasa değişimine neden öncülük etmek istemektedir açık değildir. şunu güvenle söyleyebiliriz: akp kendi yararına olmayacak anayasa değişimine öncülük etmez. akp için anayasa değişimi akp'nin iktidarını sürdürülebilir kılmakla "birliktelik("ittifak")" olmadan birinci parti olmanın yeterliliği güvencesi olacaktır.
soru açıktır: chp ile akp uzlaşabilirler mi? chp'yle akp'nin "anayasa değişiminde uzlaşması olanaksız demeyelim ama, kolay değildir açıkçası. chp ile akp uzlaşımı, türkiye'de, neredeyse yirmi yılı aşkın gerilimi bitirmez ama, esnetir ve yumuşatır. chp ile akp'nin uzlaşmazlığıysa yaşanan gerilimi sürdürmekten öteye daha da gerecektir.
chp neden uzlaşımı ister? çok açıktır ki: özgürlükçü, demokrasiyi yükselten, adaleti kısıtlamalardan ve kişisellikten arındıran anayasal güvenceler istenendir. akp ne ister? akp için iktidari korumak ve sürdürülebilirliği tek ölçüttür ve tek amaçtır.
somut olarak yaklaşırsak: tbmm'nin yeniden sorgulamaya açık, denetleme gücünü kazanması ve ülkenin yönetiminde yasama gücünün ayrı güç olması istenendir. akp ise bu isteme ne yakındır; ne de bu istemi sorun olarak görmektedir. bu noktada uzlaşmaz çelişki kendini göstrecektir ve chp de, akp de "kaş yapayım derken göz çıkartamadan" ayrılacaklardır. akp, chp'yle uzlaşmazlıktan kazanç görmesi chp'nin elini tutmazdı. chp için durum değişiktir: chp için tbmm'nin, yasama gücünün, yürütme ve yargı gücüne denk ayrı olması istemi kazanılamasa da, anayasa değişiminin o yönde olmasının açıkta tartışılmasına aracı olmak önemli olacaktır.
iki yan da kazanç görmese ya da beklentisi olmasa birbirlerinin elini tutmazlar. ellerini uzatıp tutmaları kaçınılmazdı diyemeyiz ama, chp'nin elini vermesi yerindedir. uzlaşmaz çelişkilerin uzlaşabilirliği özlemi kamuda yoktur. genel yargı ya da önyargılar, sonuçta, uzlaşmazlığın süreceği yönündedir.
daha öncesinde baykal da, kılıçdaroğlu da her el uzatmada elleri boş kalmışlardı ve kişisel olarak yıpranmış sayıldılar. bakalım özgür özel, kılıçdaroğlu'nun ve baykal'ın sağlayamadığını gerçekleyebilir mi?
26 nisan 2024, college station, texas.
