her seçim kendine özgüdür. türkiye'de 14-28 mayıs 2023 seçimlerinin temel olgusu "ittifaklar" idi. kendi adlarıyla anarsak: bir yanda "cumhur ittifakı" ve karşılarında "millet ittifakı" vardı. ayrıca "sol" cephe de kendine göre "birliktelikler" oluşturmuştu. bu üç birlikteliğin dışında kalanlar da kendilerine göre "yalnız kalanı" anlayışıyla arayışlara girişmişlerdi.
14-28 mayıs seçimleri yolunda "cumhur ittifakı" adıyla varlığıyla ayrılmadan/dağılmadan sürdü. özünde ve gerçekte akp-mhp birlikteliğiydi gerçeklenen ve yaşanan. karşılarında olanlar çoklu göründüklerinden akp-mhp birlikteliği de yanlarına küçüklükleri katmıştı "biz de çoğuz; sizlerden de çoğuz" gösterisi olarak. akp-mhp karşıtları "millet" diye başlayıp seçim sürecinde "altılı masa"ya dönüştüler; öyle anıldılar, bilindiler. "millet ittifakı" tutmadı ama, "altılı masa" kalıcı oldu.
14-28 mayıs seçimlerinin bir sonucu akp-mhp birlikteliğinin küçük bir ayrımla da olsa çoğunluğu kazanması olduysa; öteki sonucu da "altılı masa"nın 29 mayıs'la ortadan kalkması oldu. 14-28 mayıs seçimleri yolunda chp ve iyip başkanları, dar çerçevedeki parti yönetimleri dışında "altılı masa" coşkuyla karşılanmadı. seçimlerin sonuçları "resmî" olarak açıklanmadan altı parça oldu. oysa akp-mhp'yi seçim sürecinde de, seçim sonuçlarıyla da en çok uğraştıran siyasi birliktelik olmuştu.
31 mart seçimleri sürecinde ise yeni bir siyasi yaklaşım ortalığı ayrık otu gibi sardı: "kendi başına" katılım. birlikte olmayanlar, birlikte olamayanlar birbiri ardından "kendi başına" seçime katılma duyurusu yaptılar. yerel seçimlerin birinci aşamasında adayların belirlenmesinde akp-mhp birlikteliğinde yer ve yöre paylaşımı yaşandı ama, özünde akp ve mhp de "kendi başına"lar.
"birlikteliklerle" sarsılan ama, sonlanmayan akp-mhp birlikteliği "kendi başına"larla nereye varır? siyasette öngörüler ve değerlendirmelerde temel şudur: neye yarar ya da kime zarar?
akp "kendi başına" yüzde elli çoğunluktan, çoktandır ya da geçerlisi, 2015'ten bu yana uzaktır. burası açık ve biliniyor ama, şu da açıkça biliniyor: akp, "kendi başına" birinci partidir ya da çoğunluk partisidir. 2015'ten bu yana da mhp olmadan çoğunluğu kazanmıyor. akp-mhp birbirlerini küçültmeden ve çoğunluğu gerçeklemekte yeterli güçte mi?
31 mart seçimleri 14-28 mayıs seçimlerine göre ve 2019'a göre diye öngörülmelidir. akp de, chp de 2019'dan geriye düşmek istemezler. 2019'u yakalayan akp de, chp de seçimleri kazandık söylemiyle 1 nisan'da buluşurlar. 2019'a göre değişiklik olur mu?
31 mart 2024 seçimlerinin belirleyicisi akp ve chp olduğunca, "kendi başına" olanlardır demek sıradandır. 31 mart seçimleriyle akp de, chp de yokolup gidecek değillerdir. 2019'a göre yitirilen/kazanılan sonuçlarıyla partilerde sarsıntılar olabilir; olacaktır da. en büyük sarsıntı ise: "kendi başına" olma durumunda kalanlarda olacaktır. 31 mart sonuçlarıyla akp'ye, chp'ye zarar verenler ilk düşman olarak duyurulacaktır.
akp yönünden açıklama ve değerlendirme bugünden açıktır: karşımızda birleştiler, seçmenleri yanılttılar. chp yönünde ise: akp'nin oyununa gelenleri tarihe bırakıyoruz. "kendi başına" olanlar küçüldüklerini yaşadıklarında "kendi başına" olarak "kendilerini yaktıklarını" açıkça söylemeyeceklerdir. akp'nin ve chp'nin kazanımlarıını onlara katılmayanların açıklama gücü inandırıcı olmaz. akp'nin, chp'nin yitirdiklerinin sorumluları olarak akp ve chp yönetimlerinden çok "kendi başına" olanların verdikleri zarar olarak açıklamak ve değerlendirmek türkiye'de siyaseti sarsıcı olacaktır.
şu iki sorunun yanıtı da belirsizdir: 1. partililer "kendi başına" katılmaya uymayabilirler mi? 2. partililer seçime katılmaya uzak dururlar mı?
1 mart 2024, college station, texas.
