yerel seçimlere gidişte iki özellik çarpıcıdır: 1. coşkusuzluk, 2. sakinlik. bu iki durum birbirileriyle çelişen değil uyumludur. son aşama olan 31 mart 2024 gününe değin "coşkusuzluk" ve "sakinlik" görünümlerinde değişiklik yaşanır mı bilinmez.
önce coşkusuzluk nedendiri düşünelim. görünürde önemli olan birinci aşamada neler oldu? parti yönetimleri parti üyelerinin üstündeki konumlarını partililere ve seçmenlere dayattı. bu durum tüm partiler için öyledir. görünürde, akp'de iç işleyişte partililerin beklentileri soruşturuldu ve değerlendirildi varsayımı dışa yansıtıldı. akp karşıtlarına göre adayları parti başkanı belirledi varsayılıyor. akp içinse parti içinde yerellerin katılımı değilse de katkıları oldu düşüncesi dışta egemen kılındı. mhp'de durum değişik denebilir. partililer adayların belirlenmesinde nasıl katıldılar ve beklediklerini buldular mı? tartışmasızlık partinin gücü sayılıp, güç olarak yansıtıldı.
akp, 2019'da seçim kazananlarını çoğu yerde korudu diyebiliriz. 2019'da yitirilen yerlerde, yitirmiş adaylar değiştirildi ama, değişimler partililerin ve seçmenlerin istedikleri midir? bunları 31 mart 2024 seçimleri ve sayımlarıyla bileceğiz. coşkusuzluk ve sakinlik akp'de aşırı güven olarak yaşanıyor ve gösteriliyor. akp başkanı, yerel seçimleri kendi gücünü gösterme ve yükseltme aracı olarak koruyor ve yansıtıyor. akp'nin adayları parti başkanının ardından geliyorlar. parti başkanının yerel adayların yanında değil de üstünde görünümü, akp'nin adaylarının sorun etmediği bir durum oluyor.
örneğin, istanbul'da akp adayı murat kurum değil de akp ve başkanı seçimi yaşanacak görünümü var. murat kurum seçimi kazandığında akp ve başkanı kazandı olacak; murat kurum istanbul'da seçimi yitirdiğinde akp ve başkanı değil de akp adayı murat kurum yitirmiş olacak gösterimi ve yansıması var. coşkusuzluk budur ve bu durum da sakince sürdürülüyor.
chp'de durum değişik görünmüyor. chp'de de adaylar parti üst kurulu darlığında ve chp başkanı onayıyla seçilmiş görünümü egemendir. chp üyelerinin katkıları da, katılımı da yok düzeyde diyebiliriz. chp'de partililerin katılımının eksikliği ikinci aşamada coşkusuzluğu sürdürücü görünüyor. chp'de tepkiler çok olsa da, sakinliği zorlayan hırçınlıklar kolay bastırıldı.
akp de, chp de ikinci aşama olan yerelde seçim çalışmalarında partililer katında birinci aşamadaki dışlanmaları yoksayıcı katılım ve katkı beklentisindeler. partilerinin üst yönetimleriyle, başkanlarıyla uyumlu olan adaylar ve partililer ikinci aşamada durmayacaklardır. sorun şudur: parti üst yönetimleriyle, parti başkanıyla ve adayların seçimiyle adaylarda aradığını bulamayanlar ikinci aşamada coşkusuzluklarını sakince geride katılmadan, katkısız sürdürürlerse ne olur? akp'de seçim sonuçalarında istenene varılmadığında coşkusuzluğu sorgulama yaşanır mı; yaşatırlar mı? bilinmez.
chp için benzeri bilinmez değildir. aday belirleme süreci olan birinci aşama ve seçimi kazanmak için çalışma evresi olan ikinci aşama son seçim aşamasında bekleneni getirmediğinde parti sorgulayıcı sarsıntı yaşayacaktır; önlenemez ve kaçınılmaz olur. chp'de coşkusuzluk ve sakinlik kalkar ve hırçınlık belirleyici olur.
23 şubat 2024, college station, texas.
