31 mart 2024 yerel seçimlerinin en zorlu adımı adayların belirlenmesinde epeyi yol alındı. gelen günlerde adayların açıklanması da geride kalır. beklenenin dışında ya da sıradışı oluşum yok diyebiliriz. adaylık bekleyip de olmayanların tepkileri de hızla geride kalır. adaylara tepkilerin seçimlerin sonuçlarında etkisi azdır. aday olmayanların tepkileri seçim sonuçları sonrasında da az olur.
partilerin aday belirleme yönünde ayrıldıklarını söylemek zordur. adayların kazanması adayların yereldeki gücünden bilinirken, adayların yitirmesinin yükü parti yönetimlerinin ve başkanlarının üstüne yıkılır. nereden biliyoruz? yıllardır ve seçimler, seçimler, seçimler yaşandıkça bu yargılar gelişmiştir. bukez değişik olacağını söylemek yanlış olur; yanıltıcı olur. kazananlardan parti yönetimlerinin ve başkanlarının kendine pay çıkarmaları da olur ama, önemsenmesi inandırıcı olmaz.
partilerin işlevi adayların açıklanması sonrası değişir. adayların çalışmalarında öznellikleri ve yereldeki bağları öncelik kazanır. adaylar iki türlüdür: partinin desteklediği adaylar ya da yerelde bağları güçlü olanlar. partinin desteklediği adaylıkla, yerelde bağları güçlü olanların kesişmesi istenendir ama, bu durum çokluk yaşanan değildir.
adayların belirlenmesi ve açıklanmasında yaşanan tepkilerin tozu dumanı dağılınca parti adaylarını ve seçilebilirlikleri üzerinde daha açıklayıcı ve anlamlı öngörülerde bulunabiliriz. bugünden söylenecekler bir süredir yinelediğimiz genellemelerdir.
seçimler yolunda ilk ve en çok düşünülen 2019 seçimlerinde ne olduğudur; bir de, 14-28 mayıs seçimlerinin etkilerinin ne olacağıdır. oysa, daha çok düşünülmesi gereken adayların seçilmelerini getirecek yerel tasarımlarıyla yönetim anlayışları olmalıdır. görünürde olan odur: şunu yaptım, şunları yapacağım ya da şunları yapamadılar, yapamazlar ortalığı bulandırmaktadır. seçilen adayın yerel yönetimi nasıl geliştireceği/değiştireceği yaptım yapacağım ile yapmadılar yapamazlar tozu dumanı içinde anlaşılmaktan uzaktır.
seçmenler ise beklemededir. partilerini desteklemekle partilerinden uzaklaşmalarını ancak ve ancak seçimlerle bileceğiz. bu anda seçmenler en uzaktadır; parti yönetimleriyle başkanları öndedir ve adaylar onlardan öne çıkmaktadır.
seçmenler adayları mı, partilerini mi seçecekler? seçmenler yerel/bölgesel seçmeler mi yapacaklar; yoksa türkiye genelini mi etkileme yanlısı olacaklar? bugünden söylenenler boşuna olur; önyargılardır.
adaylar kesinleştikten sonra neler olur? yeraltındaki seçim soruşturmacıları/yoklamacıları ayrık otları gibi ortalığı kaplarlar. ayrıca, istediği adaylığı kapamayanlarla istediklerini yapamayanlar dört bir yandan ateşe verirler ortalığı. seçmenler yaylım ateşi altında seçmelerini yapmak için bugünden kararlılar mı; yoksa, adaylarla tanışmayı, adayları tanımayı mı seçerler?
kısacası, seçime hızla gidiş yolunda yeni ve beklenmedik yoktur. partiler de; partililer de, seçmenler de kararlılar ve kararsızlar olarak dağınıktırlar. kararsızlar kararlarını yaparak seçim gününe varılacaktır; kararlılar ise partilerinin buyruğunda, partilerini ve adaylarını seçmekten çok seçtirmek yolunda sokak aralarında çoktan çalışmaktadırlar.
26 ocak 2024, college station, texas.
