31 mart 2024 yerel seçimleri yolundayız. ilk soru şudur: birliktelikler olacak mı? birliktelik zayıflık değildir. birliktelik güç kazanmadır. birliktelik olmadan kazanımlar yanıltıcı olur. birlikteliklerde kazanım tek yanlı olmaz; karşılıklı olur kazanımlar.
önce büyük şehir belediyeleri ile küçük yerellikleri ayrı düşünmemiz gerekir. yerel ve bölgesel seçimlerin önemi yerelde ve yöreseldir. "büyük şehir belediye başkanlığı" ve "belediye meclisi" seçimleri yerelin ötesinde ulusal anlamda ve büyük siyasette etkili olacaktır. bu durum yeni değildir; önceki seçimlerde de benzerdir.
görünürde "cumhur ittifakı" diye anılan akp-mhp birlikteliği yerel seçimler yolunda birlikteliklerini koruyacaklar mı? seçimlerde mhp'nin akp'den istekleri ne olacaktır? düşünülmeyeni de şudur: akp'nin mhp'den istekleri olabilir mi? akp-mhp birlikteliği 14-28 mayıs seçimlerinde tartışmasız yürüdü. yerel seçimler öncesi akp-mhp birlikteliğinde aykırı sesler ya da birlikteliği zorlayıcı istekler olmaz görünüyor. temel varsayım budur.
akp-mhp birlikteliği sürdükçe akp mhplileşiyor ama, mhp akplileşmiyor. akp'den mhplileşmeye tepkici olanlar deva ve gelecek olarak akp'den büyük parça koparamadılar. mhp'de akp ile olmaya tepkicilerin mhp'den kopardıkları çok ama, mhp 24-28 mayıs seçimlerinde en az yitirendi. mhp'den yerel seçimler yolunda da kaçış olmayacağını öngörmeliyiz. mhp için yerel seçimler yolunda en büyük kazanım iyi parti ve zafer partisi'ne kaçışların mhp'ye geriye dönüşleri olur. bu olabilir mi? bunun olmayacağı da ikincil varsayım olmalıdır.
mhp akp'den kaçmadığı gibi akp de mhp'den kopmaz. akp'nin mhp dışında çekebilecekleri yoktur demeyelim ama, azdır. akp mhp'den ayrı ve bağımsız iyi parti ya da zafer partisi'yle birliktelik arar mı? aramak ister de; mhp 14-28 seçimlerinden küçülen yönde gerileme yaşasaydı olabilirdi. akp ile iyi parti değil de mhp ile iyi parti birlikteliği olabilir. akp için bu kendi bilgisi dışında olmadığı sürece istenebilir ama, iyi parti mhp'den çok istekle zorlar akp'yi.
yerel seçimler yolunda akp'ye ya da akp-mhp birlikteliğindeki varsayımlar benzeri chp ve olası birliktelikteliklerinde durum nedir? chp iyi parti ile birliktelik oluşturur mu? chp hedep'le ile birliktelik sağlar mı? şunun olmayacağı açıktır: chp'nin hem iyi parti, hem de hedep'le birliktelik kurması olamaz. bu da akp-mhp birlikteliğine karşıt temel varsayımdır. chp kimi yerlerde iyi parti'yle, kimi yerlerde de hedep'le de olamaz. bu da ikincil varsayım olmalıdır.
türkiye'de chp-hedep birlikteliği olmasının getirisi yoktur. hedep yerelde çoğunluk olduğu yörelerde chp adaylarının başkan olması ödününü vermez. öyle bir durum olsa türkiye'de ulusal siyasette büyük değişim yaşanır. örneğin, siirt'te, bingöl'de, mardin'de, şanlıurfa'da hedep chp adayını seçer mi? hedep diyarbakır'ı chp'ye bırakıp izmir'i ya da istanbul'u chp'den istese chp yönetimi evet dese, hedep yönetimi evet dese seçmenler chp ve hedep yönetimlerinin uzlaşımlarına/ödünleşmelerine katılır da oylarlar mı? bugünün türkiye'sinde bu tür büyük siyasetleri gerçekleştirecek siyasetçiler yoktur.
sonuçta, küçük siyasetlerle küçük değişimler yerel seçimler yolunda tek güvenilir ve beklenendir.
1 aralık 2023, college station, texas.
