türkiye'de yerel seçimler 31 mart'ta yaşanacaktır. türkiye'de yerel seçimlerin yerelin dışında türkiye genelinde de etkileri olması doğaldır. ya türkiye dışına ya da türkiye'nin çevresinde de yansımaları olabilir mi? çok küçük olasılıktır türkiye'deki yerel seçimlerin türkiye dışında etkileri. oysa, çevre koşulların türkiye'deki yerel seçimleri etkilemesi büyük olur.
küreselde başta abd/ab olmak üzere büyük çevrenin türkiye'deki yerel seçimleri etkilemeyi isteyeceğini ve etkilemeyi zorlayacağını düşünmek gerekir. bu etkiler genelde düşünülmelidir. daha da etkilisi iran, ırak, suriye, lübnan yakın çevrelerin etkileridir. bu çevre koşullarını önemsememek olmaz. iran, ırak, suriye ve lübnan doğrudan etkili olamazlar; olmayacaklar da. yakın çevrenin etkileri nedir; nasıl olur?
israil'in 7 ekim'de yaşadığı saldırı ve gazze'de yaşattığı zor ve baskıların durmayacağı biliniyordu. abd/ab ile israil'in birlikteliği tepkilerini gazze'den öteye çevresine yaymakta kararlı görünüyorlar. burası doğaldır ve anlaşılır durumdur. anlaşılmayan ve bilinmeyen şudur: abd/ab ile israil'in tepkileri iran'a yoğunlaşınca iran'ın tepkisi ne olur?
öyle görünüyor ki: abd/ab çevresiyle israil birlikteliği ırak'ta, suriye'de yaşattıkları karmaşadan beklediklerini bulamadıkları yaşanan gerçekliktir. bunca istenmeyen karmaşaya karşın iran'ın karışması ırak ve suriye'den zorludur. 1979'dan bu yana istenmeyen iran'ın geçen sürede yılmadığı ve yıkılmadığı ortadadır. üstüne üstlük nükleer güç olmuş iran da önlenememiştir.
ırak ve suriye'de 1990'dan bu yana yaşananların türkiye'de etkileri olmadı denemez. ırak ve suriye'den sonra iran'ın da karışması zorlu olmaktan öteye türkiye'ye etkileri ırak ve suriye yaşananlardan da önemli olur. türkiye'de yerel seçimlere çevre koşulları ve etkileri deyince önce iran ve ençok iran düşünülmelidir, anlaşılmalıdır.
türkiye, ırak ve suriye'de abd/ab ile birlikte olmadı. benzerini iran konusunda da düşünmemiz ve öngörmemiz gerekir. oysa abd/ab ile israil türkiye'nin iran üzerinden zorlanmasını umarlar ve isterler. türkiye'nin umulanı yapmayacağını, istenenlere katılmayacağını düşünebiliriz ama, abd/ab ile israil'in türkiye'ye tepkileri ne olur? bellenmiş doğrulardan, önyargılardan öteye verimiz ve bilgimiz yoktur.
yerel seçimlerin yerel koşulları zorludur ama, çevre koşulları daha da zorludur.
abd/ab ve israil iran'a doğrudan saldırıyı göze alırlar mı? bilemeyiz. şurasını biliyoruz: lübnan'a ve yemen'e saldırılar iran'ı çevresinden yalıtmak ve sarmalamak içindir. yerel seçimler çevre koşullarından etkilenir deyince olmazlanmak kolaydır ama, düşünmemek ya da yadsımak kolay değildir.
12 ocak 2024, college station, texas.
